Actvity #4

"Ang Sistemang Pyudalismo at Manoryalismo"

Ang pyudalismo (feudalism) ay isang sistemang politikal at militar sa kanlurang Europa noong Gitnang Panahon. Sa panahong ito, nanaig ang kaguluhan at kawalan ng proteksiyon. Ang pyudalismo ay isang kasunduan sa pagitan ng mga aristokrista (aristocrat), o ng panginoon at basaylo (vassal). Pinagkalooban ng Panginoon (lord)  ang kanilang basaylo ng lupa kapalit ng serbisyong militar at iba pang anyo ng paglilingkod.

May dalawang pinag-ugatan ang pyudalismo. Isa rito ay ang ugnayang namagitan sa pangkat ng mandirigmang Aleman sa Kalakhang Europa noong Gitnang Panahon. May mga lider at mandirigmang magaling at matapang. Ang huli ay sumumpa ng katapatan sa kanilang pinuno hanggang sa kamatayan kung kinakailangan. Ang ikalawang dahilan naman ay nag-ugat sa sistema ng pagmamay-ari ng lupa. May pagkakataon na ang Panginoon ng kanyang lupain bilang kapalit sa pagtatrabaho sa kanyyang ari-arian. Ang ibang magsasaka ay kusang nagsusuko ng kanilang lupa sa panginoon bilang kapalit ng proteksiyon. Pinayagan ng panginoon na manatili sa lupang iyon hangga't sila ay nagtatrabaho para sa kanya.

Ang mga nobleman o panginoon ay kailangan ng mga hari upang labanan ang mga mananalakay. Bilang kapalit ibinigay ng mga hari ang kanilang mga fief o lupain. Ang ganitong sistema ay tinawag na piyudalismo. Ang mga tumanggap ng fief ay tinawag na basaylo.

Ang Lipunan sa Sistemang Pyudal

Nahati sa tatlong pangkat ang mga tao sa lipunang pyudal : ang noble, klerigo at mga pesante. Sa pangkat ng mga noble nabibilang ang mga hari, basaylo, at ang mga nakabababang panginoon. Ang kanilang katayuan ay namamana. Sa pangkat ng klerigo naman nabibilang ang mga matataas na opisyal ng Simbahan at mga pari. Sa pangkat ng mga pesante nabibilang ang mga magsasaka at nagtatrabaho sa bukid.

Sa ilalim ng pyudalismo, ang mga noble na kumukontrol sa mga lupain ay nagtataglay din ng kapangyarihang politikal, ekonomiko, husdisyal, at militar. Tungkulin ng bawat noble na mangolekta ng buwis at mga multa, tumayo bilang huwes sa mga pagtatalong legal, at magpanatili ang hukbo ng mga kabalyero sa loob ng kanyang teritoryo. Siya rin ang nangasiwa ng pagpapatanim sa mga manor kung saan naroon ang kanyang fief o lupain.

 

 Ang mga mahihihrap na naging mga klerigo ay naging pari sa mga nayon. Hindi gaanong kataas ang kanyang pinag-aralan. Siya ang nagbibigay ng payo at tulong sa mga magsasaka, tagaayos ng sigalot, at gumaganap ng seremonya sa simbahan. Nangongolekta rin siya ng mga butaw para sa binyag, kasal, at paglilibing.

Ang mga pesante ang nasa pinakamababang antas ng lipunan. Sila ang bumubuo ng malaking bahagdan ng populasyon. Sila ay umaasa sa mga noble para sa kanilang ibubuhay.  Ang isang pesante ay kailanman hindi maaaring maging noble, subalit ang isang tao na nagmula sa pangkat ng mga pesante ay maaaring maging klerigo at tumaas ang ranggo sa simbahan.

Mga Pananagutan at Pribilehiyo sa Relasyong Pyudal

Ang fief ay ipinagkaloob ng panginoon sa kanyang basaylo ay nababalutan ng isang sagradong kasunduan. Tinitiyak ng panginoon ang kaligtasan, proteksiyon, at katarungan para sa kanyang mga basaylo, bukod pa sa buong tiwalang pagpapagamit ng panginoon sa kanyang lupain.

 Bilang ganti ang basaylo naman ay nangangakong gagampanan niya ang kanyang mga tungkulin, tulad ng:

• pagtatag ng kawan ng mga sundalo upang mag-alay ng serbbisyong militar sa panginoon ng 40 na araw sa loob ng isang taon.
•  pagbibigay ng perang pantubos sa panginoon kapag nabihag siya sa digmaan, kung magiging kabalyero ang pinakamatandang anak na lalaki ng panginoon, at kung ang panganay na anak ng babae ay mag-aasawa.
•  paglalaan ng tirahan at pagkain ng ilang panahon sa loob ng isang taon para sa panginoon at mga kasama nito.
• pagdadalo sa mga tipon at seremonya, tulad ng kasal ng anak ng panginoon.
• paglilingkod sa korte ng panginoon upang magpairal ng batas o katarungan.

Ang pagtatalaga na ito ai tinawag na lay investiture. Bagama't ito ai taliwas sa mga patakaran ng simbahan, pangkaraniwan naman ito sa Alemanya.

Mga Digmaang Pyudal

Pangkaraniwang ang digmaan sa pyudal sa pagitan ng mga kaharian. Ang ibang digmaan naman ay sa pagitan ng mga panginoon o kaya'y sa pagitan ng panginoon at basaylo.

Sa simula ng panahong pyudal, ang mga mandirgma ay gumagamit ng helmet na bakal at damit na yari sa kadena. Bitbit din nila ang mga espada, panangga, at sibat. Habang tumitindi ang digmaan, lalong nadaragdagan at bumibigat ang kasuotan ng mga mandirigma.

Malawakang kagutuman ang kadalasang epekto ng digmaan sa mga pesante. Nakita ng simbahan ang paghihirap ng mga tao. Nagpalabas ang simbahan na tinawag na "Kapayapaan ng Diyos" (Truce of God). Sa batas na ito, bawal ang paglalaban sa ilang mga pook, tulad ng simbahan. Pinairal ang batas tuwing linggo at tuwing mahal na araw. Habang tumatagal, lalong nadaragdagan ang mga araw na nagbabawal ng digmaan hanggang sa umabot na lamang sa 80 araw ang mga legal na araw para sa labanan. Hindi gaanong naipatupad ang batas na ito sapagkat maraming paglabag ang nangyari, tulad ng mga pribadong labanan.

Ang Mayornalismo

Sa Kanlurang Europa noong Gitnang Panahon, ang ekonomiya ay nakasalalay sa sistemang manoryal (manorial). Ito ay ang sistemang agrikultural na nakasentro sa mga nagsasariling estadong kung tawagin ay manor.

Ang sistemang manoryal ay nalinang sa panahong paliit ng paliit ang bilang ng mga bayan sa Europa. Ang pagbagsak ng Banal na Imperyong Roman ay nagdulot ng kawalan ng serbiso mula sa gobyerno. Bilang resulta, marami sa mga tao ang naninirahan sa mga manor bilang alipin.

Ang bawat manor ay sentro ng gawaing palipunan at pangkabuhayan ng mga taong nakatira roon. Ang sentro ng manor ay ang palasyo ng panginoon. Ang lupaing kinatatayuan ng palasyo ay tinawag na demesne. May bahagi ng manor na kakahuyan, pastulan, at taniman para sa lahat.

Ang mga pesante sa manor sama-samang nagtatrabaho sa bukid. Isang sistema sa bukid ang tinawag na three-field system. Sa sistemang ito, ang bukirin ay hinati sa tatlong bahagi: taniman sa tagsibol; taniman sa taglagas; at ang lupang hindi tinataniman. Ang taniman ay pinaiikot sa bawat taon upang maging matabang muli para sa susunod na taniman.

Ang Sistemang Kabalyerismo

Sa panahong pyudal umiral ang sistemang kabalyerismo. Ang pamamahay ng panginoon ay binubuo ng kanyang pamilya, mga bisita, at mga tauhan. Kadalasan, pinapadala ng isang panginoon ang kanyan anak na lalaki sa ibang kastilyo upang doon magsanay sa pagiging kabalyero.

Tinuturuan siya sa pagangabayo, wastong pangangalaga sa armas, at kagandahang-asal, tulad ng kababaang-loob at pamimitagan. Tinuturuan siyang lumaban habang nangangabayo at ng paraang ng paggamit mabibigat na sandata tulad nng sibat, palakol, espada, at pana. Sa isang seremonya na tinawag na accolade, habang nakaluhod ang squire sa harap ng panginoon, mahinang tapik sa balikat ng espada ng panginoon ang hudyat ng kanyang pagiging ganap na kabalyero.

Ang isang tunay na kabalyero ay inaasahang magiging isang matapang na mandirigma at tutupad sa kabalyerismo o sa mga alituntunin ng pagkamaginoo. Ang kabalyerismo ay hango sa salitang French na chevalier , na nangangahulugang 'isang mangangabayo'. Ang kodigong ito ng pagkamaginoo ay humingi sa kabalyero na maging matapat, magiliw, relihiyoso, at magalang sa mga nakatataas sa kanya at pati na sa kababaihan.

Ang Paghina ng Pyudalismo

Sa pagsapit ng ikalabintatlong dantaon ay humina na ang sistemang pyudal. Marami sa panginoong pyudal ay sumama sa krusada at karamihan sa kanila ay hindi na nakabalik. Ang iba naman, ay dahil sa pangangailangan sa salaping magagamit sa pagsama sa krusada ay nagbenta ng mga karapatan.

Ang nakakasindak na salot na tinawag na Black Death ay nakapagbpabago sa pamumuhay ng pyudal. Lumaganap ito sa buong Europa sa kalagitnaan ng ika-14 na dantaon. Lubhang nabawasan ang bilang ng mga manggagawa sa mga estadong pyudal. Ipinalalagay 30% hanggang 60% na populasyon sa Europa ang namatay dulot ng Black Death. Ang malaking bawas sa populasyon ay naging dahilan ng pagkakaroon ng kaguluhan sa ekonomiya.